Emeklilik sistemi yıllar içinde çok kez değişti. 2006 yılında tüm sosyal güvencelerin SGK altında birleştirilmesiyle daha stabil bir yapı oluştu. Fakat özellikle SGK kuruluşundan önce çalışma günleri olanlar için halen zihin karıştıran birçok etmen var.
Geçmiş hizmetlerin (SSK, Bağkur, Emekli Sandığı) SGK ile birleştirilmesi, yaş sınırı, yurtdışı çalışmanın saydırılması, borçlanmalar ve benzeri birçok soruyu sıklıkla duyuyoruz. Bunların yanında çok önemli bir konu daha var; emekli maaşının yükseltilmesi.
Birçok kişinin nasıl daha yüksek emekli maaşı alabileceği konusunda bilgi eksikliği olduğunu gördüğümüz için detaylı bir rehber hazırladık.
Emekli Aylıkları Nasıl Belirleniyor?
Alacağınız emekli aylığını nasıl yükselteceğinizi anlayabilmek için öncelikle emekli maaşının nasıl belirlendiğini bilmeniz gerektiğini düşünüyoruz.
Net emekli maaşını hesaplamak; hizmet tipi, mevzuatların değiştiği tarihlerden öncesi ve sonrası prim gün sayıları gibi faktörlere bağlı olduğundan karışık bir hal alabiliyor.
Aklınızı karıştırmamak adına sizi formüle boğmayacağız. Dilerseniz SGK Vatandaş Portalı’nda bulunan emekli aylığı hesaplama modülleriyle bugün emekli olduğunuz takdirde ne kadar emekli aylığı alacağınızın bilgisine ulaşabilirsiniz.
Ağırlık vermek istediğimiz noktaysa emekli maaşının hesaplanmasında dikkate alınan faktörleri öğrenerek nasıl daha yüksek emekli aylığı elde edebileceğinizi anlamanızı sağlamak.
Emekli maaşı hesaplanırken neler dikkate alınır?
Emekli maaşı hesabında kullanılan ana unsurları şöyle sıralayabiliriz. Bunların yanında gösterge rakamı, aylık bağlama oranı, katsayı gibi terimler de mevcut. Bu değişkenler de yine bu ana unsurlar ile hesaplandığından onlara değinmeyeceğiz.
Prim ödeme gün sayısı: Sigortaya tabi olarak geçen çalışma gün sayısıdır. Çalışmaya verilen aralar dahil edilmez, yalnızca çalışılan günler sayılır.
Yaş: Emeklilik başladığında bulunulan yaştır.
Prime esas kazançlar: Sigortalının elde ettiği brüt kazançtır.
Sigorta başlangıç tarihi: 2000 ve 2008 yıllarında yapılan mevzuat değişiklikleri ile 3 farklı dönem oluştu. İlk kez sigorta girişi yapılma tarihi 2000 öncesinde, 2000-2008 arasında ve 2008 sonrasında olmasına göre farklı hesaplama sistemleri kullanılıyor.
Emekli Maaşını Artıran Faktörler
Emekli maaşının hesabında kullanılan ana etkenleri yukarıda açıkladık. Bunların hepsi alacağınız aylığı etkilese de ağırlıkları ve etkileri farklı.
Her sigortalının çalışma geçmişi farklı olduğundan yüksek emekli maaşı almanın ideal bir formülü bulunmuyor. Fakat prime esas kazanç, yani aylık brüt geliriniz ne kadar yüksekse emekli maaşınızın o kadar yükseleceğini net olarak söyleyebiliriz.
Prim ödeme gün sayısı ve yaşınızın yükselmesi bir yerden sonra olumsuz etki yapabilir. Değişebilecek bir faktör olmadığından ilk sigorta başlangıç tarihiniz çıkış noktası olarak ele alınmalı.
Emekli Maaşını Artırma Yolları
Bahsettiğimiz gibi her sigortalı için durum farklılık gösterir. Bu nedenle en iyi yol bir uzmana danışarak sigortalılık hikayenize uygun planlama yapmasını talep etmek. Uğraş Denetim olarak bu hizmeti bizden almak isterseniz Emeklilik Danışmanlığı sayfamızda yer alan form ile bize ulaşabilirsiniz.
Elbette bazı genel işe yarar yöntemler de mevcut. Bunları sıralarsak;
4/a’dan (SSK) emekli olmak: İsteğe bağlı sigortalılar (eski adıyla BAĞKUR, mevcut sistemde 4/b) zorunlu sigortalılara (SSK – 4/a) göre düşük emekli aylığı alırlar. Bu nedenle, 4/b üzerinden sigortalılığı bulunanların emekliliğe 4/a kolundan geçiş yapmaları avantajlarına olur. Bunun içinse sonraki maddede açıklayacağımız son 7 seneye dikkat edilmesi gerekiyor.
Son 7 sene kuralı: Sigortalılığı 1 Ekim 2008 öncesi başlayanlar için emeklilik statüsü belirlenirken prim ödenen son 2520 günde (7 yıl) ödenen prim gün sayılarına bakılıyor. 4/a ya da 4/b kollarından hangisinde daha yüksek prim günü mevcutsa emeklilik bu koldan veriliyor. 1 Ekim 2008 sonrası sigortalı olanlar içinse tüm çalışma hayatı boyunca ödenen primler dikkate alınarak statü belirleniyor.
Tüm kazançların gösterilmesi: Emekli aylığını artıran en büyük faktör beyan edilen kazancınız. Bu nedenle aldığınız ücretin tamamının beyan edilmesi sizin için önemli. Ayrıca primler, ikramiyeler ve diğer yardımları da mutlaka beyan edilir şekilde almalısınız. Elden alınıp resmiyete dökülmemiş gelirler emekli maaşınızın hesabında kullanılmaz.
Emeklilik dilekçesinde verilen bilgiler: Bakmakla yükümlü bulunulan kişilerin sayısı emekli aylığınızı aynı oranda artırır. Bu nedenle emeklilik başvuru formunda bu bilgileri mutlaka girmelisiniz.
Ek işte çalışmak: Ek işte çalışmanız sizin için ödenen aylık sigorta priminin artması anlamına geliyor. Böylece alacağınız emekli maaşı da artacaktır.
